Slechthorend en doof voor honger en verzadiging, 2 september 2025

Slechthorend en doof voor honger en verzadiging

Door: Remco Havermans, hoogleraar Maastricht University Campus Venlo

Verzadiging, het gevoel dat je genoeg hebt gegeten, is een belangrijk biologisch signaal. Al tijdens de maaltijd maakt je lichaam hormonen aan die je hersenen waarschuwen dat het tijd is om te stoppen. Een van die hormonen is GLP-1. Een synthetische variant daarvan, semaglutide, wordt tegenwoordig op grote schaal verkocht onder de naam Wegovy. Dit middel versterkt het verzadigingssignaal en helpt daardoor bij afvallen.

De groeiende populariteit van Wegovy en het stijgende aantal mensen met overgewicht laten zien dat veel volwassenen hun natuurlijke signalen van honger en verzadiging niet meer goed lijken te voelen. Toch is dat vermogen er wel – vooral bij jonge kinderen. Uit recent onderzoek blijkt namelijk dat zij, met name jongens, wél luisteren naar hun lichaam.

Slechthorend en doof voor honger en verzadiging, 2 september 2025

Calorieën compenseren

Bij volwassenen gaat het vaak mis. Geef iemand een hoofdgerecht totdat hij verzadigd is, en serveer op een andere dag hetzelfde hoofdgerecht, maar dan ná een voorgerecht. Dan blijkt hij in totaal veel meer te eten. Met andere woorden: calorieën (voorgerecht + hoofdgerecht) > calorieën (alleen hoofdgerecht).

Als we écht naar ons verzadigingsgevoel zouden luisteren, zouden we automatisch minder van het hoofdgerecht nemen na een voorgerecht. De balans zou dan zijn: calorieën (voorgerecht + hoofdgerecht) = calorieën (alleen hoofdgerecht).

Maar zo werkt het dus niet. Toch maakt het uit wát je als voorgerecht krijgt. Hoe meer er gekauwd moet worden, hoe beter de compensatie. Appelpartjes vullen bijvoorbeeld meer dan appelmoes – ook al bevatten beide porties exact evenveel calorieën [2].

Hoe moet dit bij kinderen?

Nicole Reigh en collega’s van het Penn State University Metabolic Kitchen and Children's Eating Behavior Laboratory onderzochten dit bij kinderen van 4 tot 6 jaar [3]. De kinderen kwamen vijf keer naar het lab om daar te eten. Hun hoofdgerecht bestond uit een klein buffet met macaroni met kaas, broccoli, worteltjes, crackers en water. Ze mochten onbeperkt opscheppen.

In vier van de vijf sessies kregen de kinderen eerst een voorgerecht: appelpartjes, appelmoes, appelsap of light-appelsap. Wat bleek? Kinderen compenseerden verrassend goed. Ze aten evenveel calorieën mét voorgerecht als zonder. De vorm van het appel-voorgerecht maakte daarbij niets uit.

Maar er was één opvallende uitzondering: alleen de jongens lieten dit compensatievermogen zien. De meisjes aten juist méér na een voorgerecht. Volgens Reigh sluit dit aan bij eerdere bevindingen dat meisjes vaak minder goed reageren op zogenaamde interoceptieve signalen – lichaamssignalen zoals honger, dorst en verzadiging [4].

Luisteren naar je lijf

Waarom jongens een sterker interoceptief vermogen hebben, is nog onduidelijk. Wel is duidelijk dat ook zij dit vermogen verliezen naarmate ze ouder worden. Volwassen mannen blijken immers net zo slecht in compenseren als vrouwen [2].

Dit onderstreept hoe belangrijk het is dat kinderen leren luisteren naar hun lichaam. In een wereld vol overvloed, waar ze bovendien opgroeien tussen online marketing en misleidende influencers, is dat contact met de eigen lijfelijke signalen kwetsbaar. Wie leert eten in verbinding met zijn lichaam, heeft daar later een groot voordeel van.

Bronnenlijst

[1] Weghuber Daniel, Barrett Timothy, Barrientos-Pérez Margarita, Gies Inge, Hesse Dan, Jeppesen Ole K., Kelly Aaron S., Mastrandrea Lucy D., Sørrig Rasmus, & Arslanian Silva. (2022). Once-weekly semaglutide in adolescents with obesity. New England Journal of Medicine, 387(24), 2245-2257. https://doi.org/10.1056/NEJMoa2208601

[2] Flood-Obbagy, J. E., & Rolls, B. J. (2009). The effect of fruit in different forms on energy intake and satiety at a meal. Appetite, 52(2), 416-422.

[3] Reigh, N. A., Rolls, B. J., Baney, B. A., Francis, L. A., Buss, K. A., Hayes, J. E., Hetherington, M. M., Moding, K., Kling, S. M. R., & Keller, K. L. (2026). Effects of apple form on satiety in 4–6 year-old children: Possible evidence of sex differences. Appetite, 216, 108269. https://doi.org/10.1016/j.appet.2025.108269

[4] Grabauskaitė, A., Baranauskas, M., & Griškova-Bulanova, I. (2017). Interoception and gender: What aspects should we pay attention to? Consciousness and Cognition, 48, 129-137. https://doi.org/10.1016/j.concog.2016.11.002

Slechthorend en doof voor honger en verzadiging, 2 september 2025

Calorieën compenseren

Hoe moet dit bij kinderen?

Luisteren naar je lijfWaarom jongens een sterker interoceptief vermogen hebben, is nog onduidelijk. Wel is duidelijk dat ook zij dit vermogen verliezen naarmate ze ouder worden. Volwassen mannen blijken immers net zo slecht in compenseren als vrouwen [2].

Bronnenlijst

Replaced

Luisteren naar je lijf

Waarom jongens een sterker interoceptief vermogen hebben, is nog onduidelijk. Wel is duidelijk dat ook zij dit vermogen verliezen naarmate ze ouder worden. Volwassen mannen blijken immers net zo slecht in compenseren als vrouwen [2].